Tatry - informacje ogólne

Tatry są górami wznoszącymi się na granicy Polski i Słowacji. Są to góry reprezentujące krajobraz wysokogórski typu alpejskiego. Całe Tatry zajmują obszar 795 km kwadratowych, przy czym na Tatry Polskie przypada jedynie 174 km kwadratowych, tj. około 22% ich powierzchni.[1] Tatry dzielą się na Tatry Bielskie (Hawrań 2152 m), Tatry Zachodnie (Bystra 2248 m), Tatry Wysokie (Gerlach 2655 m) oraz wyodrębniany przez wielu geografów - masyw Siwego Wierchu (1806 m).[1] Na terytorium Polski leży jedynie część Tatr Wysokich i część Tatr Zachodnich.

Najwyższym szczytem w polskich Tatrach Wysokich są położone na granicy Rysy (2499 m), a w Tatrach Zachodnich Starorobociański Wierch (2176 m). Najwyższym szczytem położonym w całości w Polsce jest Kozi Wierch (2291 m).

Tatry Bielskie zbudowane są ze skał wapiennych. Od granitowych Tatr Wysokich oddzielone są Przełęczą pod Kopą. Tatry Wysokie są najwyższe i charakteryzują się najbardziej efektowną rzeźbą skalną. Na zachód od Przełęczy Liliowe rozciągają się natomiast najrozleglejsze Tatry Zachodnie., których rzeźba jest jednak zdecydowanie łagodniejsza.

Bardzo charakterystycznym elementem krajobrazu tatrzańskiego jest obfitość wód. Do największych atrakcji należą pełne uroku tatrzańskie stawy ślicznie wkomponowane w skalną scenerię. Największe i najpiękniejsze z nich leżą po polskiej stronie. Najgłębszy (79 m) jest Wielki Staw położony w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Nie dorównuje on jednak urokiem Morskiemu Oku, najbardziej znanemu z tatrzańskich jezior, które położone jest u stóp Mięguszowieckich Szczytów.

Po stronie słowackiej największy i najgłębszy jest Wielki Staw Hińczowy, zaś najwyżej położony jest Staw Lodowy (2157 m). Bardzo efektowne są również tatrzańskie wodospady, z których największym jest Wielka Siklawa. Ma ona około 70 metrów wysokości i spada z progu o średnim nachyleniu 35 stopni. Innym ciekawym zjawiskiem są ogromne wywierzyska związane z podziemnymi przepływami. Najpotężniejsze z nich - Wywierzysko Olczyskie - wyrzuca okolo 400 - 700 litrów wody na sekundę.[1] Oprócz tego w Tatrach znajduje się kilkadziesiąt większych potoków.

W Tatrach obok wspaniałych, wysokogórskich krajobrazów, pięknych jezior, urokliwych dolin, możemy spotkać także bardzo bogatą szatę roślinną. Do wysokości 1000 metrów sięga piętro podgórza. Nad nim wyróżnia się 2 piętra lasów: dolnoreglowe (1200-1250 m), oraz górnoreglowe (do 1550 m). Piętro górnoreglowe tworzą m.in. brzoza karpacka, jarzębina i limba. Powyżej (do 1800 m) znajduje się piętro kosodrzewiny, a nad nią rozciąga się piętro hal, sięgające nawet do 2300 metrów. Ostatnim piętrem jest natomiast piętro turniowe.[1]

Dużą atrakcję stanowi także fauna tatrzańska. Obok pospolitych gatunków zwierząt takich jak: jelenie, sarny, dziki, wilki, żbiki, w Tatrach żyją także kozice, świstaki, a przede wszystkim niedźwiedzie.[1] Tatry ze względu na wyjątkowe wartości przyrodnicze i krajobrazowe podlegają ochronie. Całe Tatry Polskie wchodzą w skład Tatrzańskiego Parku Narodowego. Po stronie słowackiej istnieje natomiast TANAP (Tatransky Narodny Park).

Głównym ośrodkiem turystycznym w rejonie Tatr jest położone pod Giewontem - Zakopane, które dzięki swej wielkości i korzystnemu położeniu skupia większość ruchu turystycznego. Zakopane posiada rozwiniętą bazę noclegową. Największą bolączką miasta jest tzw. Zakopianka, czyli droga pozwalająca dojechać do Zakopanego z Krakowa, która permanentnie korkuje się. W ostatnich latach Zakopianka została jednak na wielu fragmentach zmodernizowana do standardu drogi ekspresowej lub dwupasmowej.

Tatry pokryte są siecią szlaków turystycznych o bardzo zróżnicowanym stopniu trudności. Najsłynniejszym i jednocześnie najtrudniejszym szlakiem tatrzańskim jest Orla Perć biegnąca od Zawratu poprzez Kozi Wierch i Granaty do Przełęczy Krzyżne.

Bibliografia
[1] Nyka Józef, Tatry. Przewodnk turystyczny Tatry Polskie i Słowackie, wydanie II, Trawers, Warszawa 1994.