Góry Stołowe - informacje ogólne

Góry Stołowe są grupą górską leżącą w Sudetach Środkowych na terenie Polski oraz Czech. Jest to jedno z najciekawszych i najbardziej osobliwych pasm górskich położonych w Polsce. Krajobraz Gór Stołowych charakteryzuje się bogactwem wyjątkowych form skalnych przybierających niepowtarzalne kształty. Jest to zasługa unikatowej budowy geologicznej Gór Stołowych, które zaliczane są do rzadko spotykanych gór płytowych.

Góry Stołowe zbudowane są z poziomo zalegających warstw piaskowca, przedzielonych warstwami nieprzepuszczalnych margli. Zróżnicowana odporność skał na procesy wietrzeniowe doprowadziła do wytworzenia efektownej rzeźby skalnej przyjmującej postać labiryntów, grzybów, czy bram skalnych.[1] Z uwagi na walory krajobrazowe i przyrodnicze w 1993 roku utworzono Park Narodowy Gór Stołowych obejmujący najcenniejsze obszary pasma ze Szczelińcem Wielkim, Błędnymi Skałami oraz Skalnymi Grzybami.

Pomimo niezwykłego krajobrazu Góry Stołowe nie przekraczają wysokości 1000 metrów. Pod względem wysokości zdecydowanie góruje położona w Polsce południowo-wschodnia część pasma. Wznosi się tutaj najwyższy szczyt Gór Stołowych - Szczeliniec Wielki (919m), a także Skalniak (915m), Mały Szczeliniec (896m), Narożnik (849m). Na terenie Polski leży również pasmo Zaworów, stanowiące północno-zachodni kraniec Gór Stołowych, gdzie najwyższym szczytem jest Róg (715m).

Część środkowa Gór Stołowych leży na terenie Czech i zwana jest Wyżyną Broumowską. W czeskiej części Gór Stołowych wyróżnia się Broumowskie Skały oraz Skały Adrszpasko-Teplickie, gdzie najwyższymi wzniesieniami są odpowiednio Bozanovsky Spicak (773m) oraz Cap (786m).

Pod względem topografii Góry Stołowe na północnym-zachodzie graniczą z Górami Kamiennymi, natomiast od wschodu ograniczone są Obniżeniem Ścinawki oraz Kotliną Kłodzką. Na południu Góry Stołowe stykają się z Górami Orlickimi oraz Górami Bystrzyckimi. Od zachodu czeska część Gór Stołowych ograniczona jest Kotliną Broumowską.

Góry Stołowe są szeroko udostępnione dla ruchu turystycznego. W paśmie wytyczonych jest sporo szlaków turystycznych, umożliwiających zwiedzenie największych atrakcji Gór Stołowych, przy czym trasy turystyczne w rejonie Szczelińca Wielkiego oraz Błędnych Skał są płatne. U stóp Gór Stołowych położone są znane miejscowości uzdrowiskowe: Kudowa Zdrój, Duszniki Zdrój oraz Polanica Zdrój. Duże znaczenie dla turystyki ma Droga Stu Zakrętów łącząca Radków z Kudową. Efektownie poprowadzona trasa umożliwia dojazd do Karłowa, który stanowi główną bazę wypadową w rejon Szczelińca. Wykorzystując tzw. Drogę Aleksandra można dojechać również do Błędnych Skał. W najbliższym sąsiedztwie Gór Stołowych znajduje się Bazylika w Wambierzycach, Kaplica Czaszek w Czermnej oraz Muzeum Papieru w Dusznikach Zdroju.

W czeskich Górach Stołowych niezmierną popularnością cieszą się bardzo efektowne Adrszapskie Skały oraz Teplickie Skały, tzw. Skalne Miasta. Dogodny dojazd do Czech zapewnia przejście graniczne Kudowa-Słone, do którego prowadzi droga krajowa nr 8 (trasa europejska E67).

Bibliografia
[1] Chanas Ryszard, Czerwiński Janusz, Sudety Przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1974.
[2] Arczyński Stefan, Walczak Wojciech, W Sudetach Kłodzkich, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1969.