Beskid Mały - informacje ogólne

Beskid Mały jest pasmem górskim położonym w zachodniej części Beskidów. Pasmo w całości leży na obszarze Polski, na granicy województw Śląskiego i Małopolskiego. Beskid Mały tworzy zwartą grupę górską, o długości ponad 30 km. Od zachodu poprzez Bramę Wilkowicką graniczy z Beskidem Śląskim, natomiast wschodnią granicę wyznacza dolina Skawy, za którą rozciąga się Beskid Makowski. Na północy Beskid Mały sąsiaduje z Pogórzem Śląskim, zaś na południu opada ku Kotlinie Żywieckiej. Beskid Mały przecięty jest południkowo przez rzekę Sołę, która dzieli go na dwie części.

W zachodniej, mniejszej części wznosi się Magurka Wilkowicka (909m) oraz Czupel (933m) - najwyższy szczyt Beskidu Małego. Wschodnia część nazywana jest Beskidem Andrychowskim, a najwyższymi szczytami są Łamana Skała (929m), Leskowiec (922m) oraz Groń Jana Pawła II (890m). Beskid Mały zbudowany jest prawie w całości z piaskowców godulskich i pod względem geologicznym stanowi przedłużenie Beskidu Śląskiego. W północnej części spotyka się również skałki wapienne.

Obszar Beskidu Małego pokryty jest gęstą siecią szlaków turystycznych. Głównymi bazami wypadowymi w rejonie Czupla i Magurki Wilkowickiej są Bielsko-Biała, Wilkowice oraz Łodygowice. W centrum pasma, nad Jeziorem Międzybrodzkim, położone jest Międzybrodzie Żywieckie oraz Międzybrodzie Bialskie. W okolice Leskowca i Gronia Jana Pawła II prowadzą szlaki z Krzeszowa oraz Andrychowa. Przez Beskid Mały przebiega droga wojewódzka nr 781 prowadząca przez Przełęcz Kocierską, a także droga wojewódzka nr 948 z Żywca przez Międzybrodzie Bialskie do Oświęcimia.

Rejon Beskidu Małego jest niezwykle popularny wśród rowerzystów. Znajdujące się tutaj asfaltowe podjazdy zaliczane są do najciekawszych w Polsce, a zdecydowanym numerem jeden jest podjazd na Hrobaczą Łąkę. Innymi, wartymi wspomnienia są podjazdy na Przełęcz Przegibek, Przełęcz Kocierską oraz Górę Żar. Ta ostatnia jest popularna również wśród paralotniarzy.

Dużym urozmaiceniem krajobrazu Beskidu Małego są Jeziora Żywieckie, Międzybrodzkie oraz Czaniec powstałe w wyniku budowy zapór w Tresnej, Porąbce oraz Czańcu. Jeziora te tworzą tzw. Kaskady Soły. Unikalną atrakcją w skali kraju jest elektrownia szczytowo-pompowa Żar, której zbiornik wodny mieści ponad 2 miliony m3 wody. Inną atrakcją związaną z Górą Żar jest kolej linowo-terenowa z Międzybrodzia Żywieckiego uruchomiona w 2004 roku. Na terenie Beskidu Małego znajdują się schroniska PTTK na Magurce Wilkowickiej oraz na Leskowcu, prywatne schronisko na Hrobaczej Łące, prywatna chatka Gibasówka, studenckie chatki Pod Potrójną i Rogacz, a także chatka KTG Limba na Trzonce.

Popularnym celem wycieczek jest Sanktuarium Górskie na Groniu Jana Pawła II. Znaczna część pasma wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Beskidu Małego o powierzchni 257,70km2. Najcenniejsze obszary objęto ochroną rezerwatową tworząc rezerwaty: "Szeroka", "Buczyna na Zasolnicy" i "Madohora".[2] W Beskidzie Małym licznie występują jaskinie, z których najbardziej znana jest Jaskinia Komonieckiego.

Bibliografia
[1] Przewodnik kieszonkowy - Beskid Śląski i Żywiecki, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2006.
[2] Park Krajobrazowy Beskidu Małego, http://www.zpk.com.pl/index.php/component/content/article/60, [dostęp: 07.09.2014].