Z Polany Jakuszyckiej przez Orle na Halę Izerską i do Chatki Górzystów

Czerwony szlak z Polany Jakuszyckiej przez Orle na Halę Izerską należy do najciekawszych szlaków w Górach Izerskich. Szlak wprowadza do doliny górnej Izery, której korytem przebiega granica polsko-czeska. Urocze meandry Izery stanowią serce Gór Izerskich, ukryte pomiędzy Wysokim oraz Średnim Grzbietem. Trasa pozwala na poznanie najbardziej urokliwych miejsc tego górskiego zakątka, do których należy zaliczyć Stację Turystyczną Orle, Kobylą Łąkę oraz Halę Izerską, na której znajduje się Chatka Górzystów.

Z początkiem listopada 2019 roku czerwony szlak na odcinku od Jakuszyc do schroniska Orle przez tzw. Samolot został oficjalnie skasowany przez PTTK i obecnie fragment ten jest nieoznakowany. Trasa ta jest aktualnie dostępna dla turystów jako zwykła droga leśna. Dodatkowo należy mieć na względzie, że w sezonie zimowym przez Samolot prowadzi popularna trasa narciarstwa biegowego.

Centralny obszar Gór Izerskich po latach ograniczeń w ruchu turystycznym, zaniedbaniach w zakresie rozwoju infrastruktury turystycznej, zyskuje ostatnimi laty mocno na popularności. W 2005 roku odbudowano most na Izerze i umożliwiono przekraczanie granicy polsko-czeskiej na trasie Orle-Jizerka. Od 2008 roku funkcjonuje kolej gondolowa ze Świeradowa-Zdroju na Stóg Izerski. W 2010 roku przywrócono ruch kolejowy na trasie Szklarska Poręba Górna - Jakuszyce - Harrachov. Powyższe inwestycje przyczyniły się do ponownego ożywienia ruchu turystycznego, zarówno w sezonie letnim, jak i zimowym.

Z Polany Jakuszyckiej do Stacji Turystycznej Orle można dojść dwoma trasami. Pierwszą stanowi połączenie żółtego i zielonego szlaku. Wariant ten prowadzi asfaltową drogą, która początkowo biegnie wzdłuż linii kolejowej do Harrachova, odbijając w dalszej części w kierunku Działu Izerskiego. Krótszą alternatywę stanowi czerwony szlak przez tzw. Samolot. Szlak ten prowadzi szutrową drogą, która odbija z Polany Jakuszyckiej naprzeciwko Ośrodka Szkolenia i Przygotowania Olimpijskiego w Biathlonie, przy charakterystycznym biało-czerwonym maszcie.

Zaraz po opuszczeniu Polany Jakuszyckiej następuje strome, kilkunastominutowe podejście, które kilkoma zakosami wyprowadza na wypłaszczenie zwane Samolotem. Na północ od Samolotu rozciąga się rozległe zrównanie grzbietowe z Cichą Równią (1001m). Za Samolotem następuje zejście niemal idealnie prostą wycinką leśną.

Widoki są ograniczone przez otaczający drogę las świerkowy. Na końcu prostej szutrówka odbija zakosem w prawo, natomiast czerwony szlak prowadzi na wprost leśną ścieżką. Również kolejny, tym razem krótszy zakos, czerwony szlak ścina na wprost. Poniżej drugiego skrótu szlak trzyma się drogi i w przeciągu kilkunastu minut doprowadza do polany nad potokiem Kamionek, gdzie znajduje się Stacja Turystyczna Orle.

Przy schronisku znajduje sie węzeł szlaków. Oprócz czerwonego szlaku z Jakuszyc na Halę Izerską, przebiega tutaj zielony szlak z Harrachova, który odbija na Orlu w kierunku mostku na Izerze. Z Orla ku Hali Izerskiej prowadzi wygodna szutrówka, którą oprócz czerwonego szlaku, wytyczona jest również ścieżka planetarna. Na odcinku Orle - Hala Izerska - Stóg Izerski rozmieszczone są tablice poświęcone poszczególnym planetom Układu Słonecznego, w skali odpowiadającej rzeczywistym odległościom pomiędzy planetami. Model Słońca znajduje się na polanie, nieopodal schroniska.

Umiejscowienie ścieżki planetarnej nie jest przypadkowe, ponieważ dolina Izery wchodzi w skład Izerskiego Parku Ciemnego Nieba. Rejon Gór Izerskich położony w dolinach Jizerki i Izery charakteryzuje się niewielkim zanieczyszczeniem światłem, co sprawia, że stanowi doskonałe miejsce do obserwacji astronomicznych.

Wkrótce po opuszczeniu polany droga przekracza mostek nad Kamionkiem. W lewo odbija nieznakowana droga do mostku na Izerze, którym można przekroczyć granicę polsko-czeską i udać się dalej do osady Jizerka. Mniej więcej w połowie drogi między Orlem, a Chatką Górzystów dochodzimy do Kobylej Łąki, gdzie szlak przybliża się do Izery, która do tej pory płynęła schowana za drzewami.

Urokliwa, zielona łąka stanowi piękne tło dla herbacianych wód Izery, która zawdzięcza swój kolor licznym torfowiskom położonym w jej górnym biegu.

Za Kobylą Łąką czerwony szlak do Chatki Górzystów oddala się od Izery i przecina skupisko kosodrzewiny. Naturalne występowanie kosodrzewiny na wysokości niespełna 900 metrów n.p.m. stanowi dużą osobliwość. W pobliskich Karkonoszach piętro kosodrzewiny rozciąga się na wysokości około 1250-1450 metrów, a na Pilsku, Babiej Górze i w Tatrach przesunięte jest jeszcze wyżej. Po kilkuset metrach droga osiąga skraj Hali Izerskiej, w miejscu zwanym Dziczym Jarem. Z prawej strony dochodzi tutaj niebieski szlak z Rozdroża pod Cichą Równią.

Hala Izerska położona jest w obniżeniu doliny Izery, pomiędzy Wysokim i Średnim Grzbietem. Niegdyś istniała tutaj osada Gross-Iser, której największy rozkwit przypadł na lata 30-ste XX wieku. W 1945 roku mieszkańcy zostali wysiedleni. W następnych latach zabudowania osady uległy dewastacji, a ich dzisiejszym śladem są ruiny budynków. Jedynym przetrwałym obiektem jest budynek szkoły, w którym mieści się obecnie Chatka Górzystów.[1]

Dojście z Dziczego Jaru do Chatki Górzystów zajmuje około 15 minut. Ze szlaku rozciąga się widok na Smrek i Stóg Izerski, które można rozpoznać po wieży widokowej i maszcie. Po lewej stronie wznosi się Średni Grzbiet, położony w całości po czeskiej stronie. Po przekroczeniu Jagnięcego Potoku czerwony szlak prowadzi asfaltową drogą, którą doprowadza do Chatki Górzystów. W okolicach schroniska, ponad Średnim Grzbietem, wyłania się kopuła Izery z charakterystycznymi skałkami wieńczącymi jej szczyt.

Chatka Górzystów jest prywatnym obiektem, który oferuje noclegi i wyżywienie. Dużą popularność wśród turystów zdobyły naleśniki z jagodami serwowane w schronisku. Planując wizytę w Chatce Górzystów należy mieć na względzie, że występują przerwy w jego funkcjonowaniu, a kuchnia nie jest czynna we wszystkie dni tygodnia. Również menu oferowane w obiekcie nie ma stałego charakteru i bywa tworzone dość spontanicznie.

Przy schronisku znajduje się węzeł szlaków. Oprócz czerwonego szlaku z Orla, przez Halę Izerską przebiega żółty szlak, którym można powędrować w kierunku Rozdroża pod Kopą lub na Przełęcz Łącznik, rozdzielającą Smrek i Stóg Izerski. Niebieski szlak prowadzi natomiast na Polanę Izerską, gdzie łączy się z Głównym Szlakiem Sudeckim.

2013

Bibliografia
[1] Chatka Górzystów - Historia, http://www.chatkagorzystow.sudety.it/historia.htm, [dostęp: 18.08.2013].