Na Przełęcz pod Kopą (1750m) z Jaworzyny Spiskiej przez Dolinę Zadnich Koperszadów

Tatry Bielskie (słow. Belianske Tatry) są wyraźnie wyodrębnionym pasmem, położonym na północno-wschodnim obszarze Tatr. Przełęcz pod Kopą (słow. Kopské sedlo) oddziela je od Tatr Wysokich (słow. Vysoké Tatry). Całe pasmo zajmuje powierzchnię około 67,5 km kwadratowych i zbudowane jest głównie z wapieni, margli i dolomitów. W krajobrazie szczególnie wyróżniają się jasne wapienie murańskie.[1] Najwyższym szczytem jest Hawrań (słow. Havran), wznoszący się na wysokość 2152 metrów n.p.m.

Od 1978 roku Tatry Bielskie zostały praktycznie zamknięte dla turystów. Zlikwidowano wówczas szlak ze Żdziaru (słow. Ždiar) na Szeroką Przełęcz Bielską (słow. Široké sedlo), szlak na Płaczliwą Skałę (słow. Ždiarska vidla, Plačlivá skála) oraz szlak prowadzący wschodnią granią Tatr Bielskich.[1] Jedyną udostępnioną trasą pozostał szlak z Jaworzyny Spiskiej (słow. Tatranská Javorina) na Przełęcz pod Kopą. Szlak na Szeroką Przełęcz Bielską udostępniono ponownie w 1993 roku jako jednokierunkową ścieżkę dydaktyczną, a później jako normalny, dwukierunkowy szlak.

Niebieski szlak na Przełęcz pod Kopą zaczyna się w Jaworzynie Spiskiej, słowackiej wsi położonej w pobliżu granicy z Polską. Jaworzyna Spiska oddalona jest od Łysej Polany o około 3 kilometry. Za charakterystycznym zakrętem w kształcie litery 'U' znajduje się mały, płatny parking. Jak przystało na słowacką część Tatr szlak jest długi, ale niezwykle ciekawy i urozmaicony krajobrazowo. Ma on rekreacyjny charakter i dopiero w końcówce wznosi się bardziej stromo wąską, widokową ścieżką trawersującą zbocza Hawrania i Płaczliwej Skały. Część szlaku położona powyżej leśniczówki pod Muraniem jest zamknięta w okresie od 1 listopada do 31 maja.

Do Rozdroża pod Muraniem (słow. Rázcestie pod Muráňom) szlak na Przełęcz pod Kopą ma wspólny przebieg z zielonym szlakiem prowadzącym przez Dolinę Jaworową (słow. Javorová dolina) na Lodową Przełęcz (słow. Sedielko). Z centrum Jaworzyny Spiskiej szlaki kierują się ku Dolinie Jaworowej i prowadzą asfaltową drogą, wzdłuż Jaworowego Potoku (słow. Javorinka). Po około 30 minutach osiągamy rozstaj, gdzie niebieski szlak odbija w lewo i przekraczając mostek nad potokiem doprowadza na Polany Gałajdowej (słow. Poľana pod Muráňom).

Z Polany Gałajdowej rozpościera się piękna panorama, w której wybija się Lodowy Szczyt (słow. Ľadový štít). Panorama obejmuje również Kołowy Szczyt (słow. Kolový štít), Baranie Rogi (słow. Baranie rohy), a między drzewami przebijają się Jaworowe Szczyty (słow. Javorový štít).

Na bliższym planie uwagę skupia wapienny mur Murania, który dominuje nad polaną. W ścianie Murania można dostrzec wylot Jaskini Murańskiej (słow. Muránská jaskyňa). Ku zachodowi, po przeciwnej stronie Jaworowego Potoku, wznosi się Baboś (słow. Malý Baboš) i Goły Wierch (słow. Holý vrch).

Za polaną niebieski szlak kieruje się leśną ścieżką ku Dolinie Zadnich Koperszadów (słow. Zadné Meďodoly). U wylotu doliny znajduje się niewielka wiata.

Przy wiacie szlak zwraca się ku wschodowi i prowadząc wzdłuż Potoku Koperszadzkiego (słow. Meďodolský potok) osiąga wkrótce skaliste przewężenie zwane Bramką (słow. Bránka).

Po minięciu wąwozu wygodna dróżka cały czas wznosi się łagodnie wzdłuż Koperszadzkiego Potoku. Przy drodze mijajmy niezwykle efektowną ławkę z wyrzeźbionymi zwierzętami. Podobna ławka zlokalizowana jest za Polaną Gałajdową.

Wkrótce ku południu odgałęzia się Dolina Kołowa (słow. Kolová dolina), a szlak przewija się na południową stronę Potoku Koperszadzkiego. Za naszymi plecami zaczyna wyłaniać się wschodnia grań Świnicy.

Na wysokości około 1360 metrów ponownie przekraczamy mostek nad potokiem, przed którym znajduje się tabliczka informująca tajemniczo, że zaraz zobaczymy niedźwiedzie. Na wszelki wypadek dodano, że chodzi o niedźwiedzie z drewna:) Dwa drewniane niedźwiadki stoją zaraz za mostkiem.

Od tego miejsca szlak zmienia swój charakter i zaczyna się właściwe podejście na Przełęcz pod Kopą. Wkraczamy na wąską ścieżkę, która przechodzi w długi trawers południowym zboczem Tatr Bielskich. W dolnej części trawersu przecinamy liczne polany, z których otwiera się widok na wapienne wierzchołki Hawrania i Płaczliwej Skały. Z tyłu coraz śmielej wyrasta wschodnia grań Świnicy z łagodnymi zboczami Koziego Wierchu.

Przecinając niezwykle rozkwiecone polany możemy dostrzec także obniżenie Przełęczy pod Kopą, oraz surową piramidę Jagnięcego Szczytu..

Na jednym z przydrożnych kamieni znajdują się metalowe tablice poświęcone tzw. "wojnom pasterskim". Dotyczyły one lokalnych konfliktów o prawo do wypasania na obszarze Doliny Zadnich Koperszadów. Kulminacja konfliktu miała miejsce w 1596 roku, kiedy doszło do napaści na pasterzy, w pobliżu miejsca, gdzie zlokalizowane są tablice.

Po wydostaniu się ponad granicę lasu rozpoczyna się widokowy trawers zboczami Płaczliwej Skały, a następnie Szalonego Wierchu (słow. Šialený vrch). Ze szlaku roztacza się rozległa panorama na otoczenie Doliny Zadnich Koperszadów oraz wapienne i dolomitowe formacje skalne, charakterystyczne dla Tatr Bielskich.

Na rozległe siodło Przełęczy pod Kopą docieramy po około 2.30 - 3.00 godziny, licząc od początku szlaku w Jaworzynie Spiskiej. W panoramie z przełęczy wybija się Jagnięcy Szczyt oraz Kieżmarski Szczyt (słow. Kežmarský štít). Ku wschodowi widać grań Tatr Bielskich, w tym Zadnie Jatki (słow. Zadné Jatky), Pośrednie Jatki (słow. Prostredné Jatky) oraz Skrajne Jatki (słow. Predné Jatky).

Z Przełęczy pod Kopą można zejść do Doliny Białych Stawów (słow. dolina Bielych plies) przez Wyżnią Przełęcz pod Kopą (słow. Predné Kopské sedlo) lub można wejść na Szeroką Przełęcz Bielską przez Szalony Przechód (słow. Vyšné Kopské sedlo).

2017

Bibliografia
[1] Nyka Józef, Tatry. Przewodnk turystyczny Tatry Polskie i Słowackie, wydanie II, Trawers, Warszawa 1994.