Karkonosze - szczyty
ŚNIEŻKA - 1602 m n.p.m.
Śnieżka jest szczytem, który pod wieloma względami można określić mianem "naj". Śnieżka jest najwyższym szczytem Karkonoszy i jednocześnie najwyższym wzniesieniem w całych Sudetach oraz niejako przy okazji w Sudetach Zachodnich. Od czasu rozpadu Czechosłowacji Śnieżka jest również najwyższym szczytem Czech. Śnieżka jest także najwybitniejszym szczytem Polski, wyprzedzając w tym względzie Babią Górę i Śnieżnik.
Śnieżka wznosi się 200 metrów ponad otaczające grzbiety tworząc trójgraniastą piramidę szczytową, która stanowi niezwykle charakterystyczny element w panoramie Karkonoszy. Od rozległej Równi pod Śnieżką oddzielona jest płytkim obniżeniem Przełęczy pod Śnieżką. W kierunku zachodnim, ku Sowiej Przełęczy opada ze szczytu Czarny Grzbiet z Czarną Kopą. Na południe odchodzi natomiast krótki grzbiet Růžovej hory.
Efektowna piramida szczytowa Śnieżki podcięta jest głębokimi kotłami polodowcowymi. Od strony północnej wcina się w nią Kocioł Łomniczki, a od strony czeskiej Obří důl oraz Slunečné údolí. Piramida zbudowana jest z twardych skał hornfelsowych, które mają zwiększoną odporność na procesy erozyjne.[2]
Dominujący w krajobrazie Karkonoszy szczyt Śnieżki od dawna przyciągał turystów i badaczy. Pierwsze znane opisy wypraw w rejon Śnieżki pochodzą z lat 1563-1566. Podjęto wówczas pierwsze próby określenia wysokości szczytu. Wyniki ówczesnych pomiarów całkowicie odbiegały od tych znanych nam dzisiaj i szacowały wysokość Śnieżki na ponad 5000 metrów.[3]
Z historią Śnieżki nierozerwalnie związane są liczne obiekty jakie na przestrzeni wieków istniały na szczycie. Już w XVII wieku wybudowano tutaj kaplicę św. Wawrzyńca. W późniejszym okresie na szczycie powstały schroniska turystyczne, zarówno po śląskiej, jak i czeskiej stronie, a także obserwatorium meteorologiczne. Obiekty te, poza kaplicą, nie przetrwały do współczesnych czasów.
Obecnie najbardziej znanym obiektem kojarzonym ze Śnieżką są "latające spodki", w których mieści się restauracja oraz obserwatorium meteorologiczne. Po czeskiej stronie znajduje się budynek poczty oraz górna stacja kolei linowej z Pecu pod Sněžkou, która została oddana do użytku w 2014 roku.
Na Śnieżkę z Przełęczy pod Śnieżką prowadzą dwie drogi. Wspinający się stromymi zakosami czerwony szlak oraz znakowana na niebiesko Droga Jubileuszowa. Droga ta okrąża północne zbocza Śnieżki i została wybudowana w 1905 roku z inicjatywy Towarzystwa Karkonoskiego (RGV), które obchodziło wówczas 25-lecie powstania. Droga ta początkowo była piaszczysta, w późniejszym okresie uzyskała brukowaną nawierzchnię.[3]
Od strony czeskiej na Śnieżkę można wejść żółtym szlakiem prowadzącym wzdłuż kolei linowej. W kierunku wschodnim szlaki niebieski i czerwony biegną ku Sowiej Przełęczy oraz Przełęczy Okraj.
Śnieżka stanowi wybitny punkt widokowy. Oprócz Karkonoszy i Kotliny Jeleniogórskiej, panorama obejmuje przy sprzyjającej pogodzie również Sudety Środkowe z Górami Stołowymi, Masyw Ślęży, a nawet Masyw Śnieżnika.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
[2] Chanas Ryszard, Czerwiński Janusz, Sudety Przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1974.
[3] Brygier Waldemar, Karkonosze polskie i czeskie. Przewodnik, Oficyna Wydawnicza Rewasz, Pruszków 2013.
WIELKI SZYSZAK 1509 m n.p.m.
Wielki Szyszak jest najwyższym wzniesieniem w zachodniej części Karkonoszy, która rozciąga się od Przełęczy Szklarskiej do Przełęczy Karkonoskiej. Jest to również drugi pod względem wysokości szczyt polskich Karkonoszy, ustępując w tym względzie tylko Śnieżce.
Kopuła szczytowa Wielkiego Szyszaka pokryta jest rozległym rumowiskiem skalnym. Na szczyt nie prowadzi żaden szlak turystyczny, natomiast jego północne zbocza trawersuje czerwony szlak prowadzący od Śnieżnych Kotłów w kierunku Przełęczy Karkonoskiej.
Na szczycie znajdują się ruiny pomnika cesarza Wilhelma I. Pomnik został wzniesiony w 1888 roku, krótko po śmierci cesarza. Pierwotnie miał być usytuowany na Śmielcu, jednak z uwagi na łatwiejszy dostęp budulca został ostatecznie wzniesiony na Wielkim Szyszaku.[2]
W zakresie nazewnictwa istnieje rozbieżność między nazewnictwem polskim i czeskim. Czeska nazwa szczytu to Vysoké Kolo, natomiast nazwę Velky Šišak Czesi odnoszą do sąsiedniego Śmielca.
Przez szczyt przebiega granica polsko-czeska.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
[2] Brygier Waldemar, Karkonosze polskie i czeskie. Przewodnik, Oficyna Wydawnicza Rewasz, Pruszków 2013.
SMOGORNIA 1489 m n.p.m.
Smogornia stanowi wschodnią kulminację Śląskiego Grzbietu, który jest częścią Głównego Grzbietu Karkonoszy pomiędzy Przełęczą Szklarską i Przełęczą pod Śnieżką. Powierzchnię szczytową tworzy rozległa i łagodna kopuła porośnięta kosodrzewiną oraz trawami, z miejscowo występującymi rumowiskami skalnymi.
W północne zbocza Smogorni wcina się Kocioł Smogorni oraz Kocioł Wielkiego Stawu. Wschodnie zrównanie szczytowe, zwane Srebrnym Upłazem podcięte jest przez Kocioł Małego Stawu.
Na szczyt Smogornii nie prowadzi żaden szlak turystyczny. Północnymi zboczami przebiega czerwony szlak z Przełęczy Karkonoskiej na Przełęcz pod Śnieżką, który swój najwyższy punkt osiąga przy Słoneczniku.
Kulminacja Smogorni położona jest na obszarze Polski, tuż przy granicy polsko-czeskiej.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
ŁABSKI SZCZYT 1471 m n.p.m.
Łabski Szczyt położony jest na Śląskim Grzbiecie, pomiędzy Sokolnikiem i Śnieżnymi Kotłami. Wierzchołek zwieńczony jest grupą granitowych, silnie spękanych skał. Jest to drugi pod względem wysokości szczyt w zachodniej części Karkonoszy. Swą nazwę zawdzięcza źródłom Łaby, które znajdują się na jego południowo-zachodnich zboczach.
Poniżej szczytu, po północnej stronie znajduje się nisza niwalna zwana Łabskim Kotłem. Na krawędzi Łabskiego Kotła, na widokowej hali położone jest Schronisko Pod Łabskim Szczytem. W kierunku południowym rozciąga się Labská louka, która tworzy rozległe zrównanie, poprzez które Śląski Grzbiet łączy się z Czeskim Grzbietem.
Szczytową formację skalną porastają unikalne gatunki porostów Rhizocarpon alpicola oraz Arctoparmelia centrifuga[2]. Z uwagi na ochronę przyrody kulminacja Łabskiego Szczytu jest niedostępna dla turystów. Znakowany na czerwony Główny Szlak Sudecki wytyczony jest po południowej stronie szczytu, tuż poniżej jego skalnego zwieńczenia. Północne rumowiska przecina z kolei żółty szlak z Hali pod Łabskim Szczytem na Śnieżne Kotły.
Okolice Łabskiego Szczytu są świetnym punktem widokowym na zachodnią część Karkonoszy, Góry Izerskie oraz Kotlinę Jeleniogórską. Przez granitową kulminację Łabskiego Szczytu przebiega granica polsko-czeska. Czeska nazwa szczytu to Violík.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
[2] Tablica informacyjna pod szczytem.
MAŁY SZYSZAK 1436 m n.p.m
Mały Szyszak wznosi się ponad Przełęczą Karkonoską i jest pierwszym szczytem wschodniej części Śląskiego Grzbietu. Od wschodu sąsiaduje z Tępym Szczytem. Kopułę szczytową porasta kosodrzewina występująca naprzemiennie z rumowiskami skalnymi.
Strome południowo-wschodnie zbocza podcięte są przez Čertův důl. Rejon Małego Szyszaka podlega ochronie ścisłej. Na szczyt nie prowadzą szlaki turystyczne.
Północne zbocza trawersuje Główny Szlak Sudecki w kierunku Słonecznika. Przez szczyt przebiega granica polsko-czeska.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
ŚMIELEC 1424 m n.p.m.
Śmielec leży na Śląskim Grzbiecie pomiędzy Wielkim Szyszakiem i Czeskimi Kamieniami. Od Wielkiego Szyszaka oddziela go Przełęcz pod Śmielcem, natomiast od Czeskich Kamieni obniżenie Czarnej Przełęczy. Północno-wschodnie zbocza Śmielca opadają stromo do Czarnego Kotła Jagniątkowskiego.
Szczyt Śmielca położony jest na północ od przebiegającego w pobliżu Głównego Szlaku Sudeckiego. Kulminacja leży po polskiej stronie, natomiast przebieg granicy polsko-czeskiej pokrywa się z trasą czerwonego szlaku.
Czeska nazwa szczytu to Velky Šišak.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
CZESKIE KAMIENIE 1416 m n.p.m.
Czeskie Kamienie stanowią kulminację mało wybitnego szczytu w Głównym Grzbiecie Karkonoszy o wysokości 1416 metrów n.p.m. Szczytowe skałki tworzą skalny mur o długości kilkudziesięciu metrów. Tuż obok głównej grupy skalnej znajduje się mniejsza formacja zwana Dziobem.
Skałki wznoszą się ponad Czarną Przełęczą. Przebiega obok nich znakowany na czerwono Główny Szlak Sudecki. O 10 minut marszu na wschód znajdują się Śląskie Kamienie.
Ze skałek rozciąga się interesujący widok na Wielki Szyszak, Krkonoš i Kotel. Skałki leżą na granicy polsko-czeskiej. Czeska nazwa skał to Mužské kameny.
Bibliografia
[1] Wysokośc według mapy: Karkonosze i Góry Izerskie. 1:25 000, Wydawnictwo Kartograficzne KARTA, Wydanie 2007 rok.
ŚLĄSKIE KAMIENIE 1413 m n.p.m.
Śląskie Kamienie to grupa granitowych skałek rozlokowanych na Głównym Grzbiecie Karkonoszy. Znajdują się one o 10 minut marszu na wschód od Czeskich Kamieni i wznoszą się ponad Przełęczą Karkonoską.
Skałki położone są na wysokości 1413 metrów n.p.m. Charakteryzują się one licznymi poziomymi spękaniami i osiągają do 8 metrów wysokości.
Obok formacji przebiega Główny Szlak Sudecki. Ze skałek rozciąga się widok na obniżenie Przełęczy Karkonoskiej, Mały Szyszak, a także na piramidę Śnieżki, która wyrasta ponad zrównaniami grzbietowymi.
Czeska nazwa formacji to Dívči kameny.
Bibliografia
[1] Wysokośc według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
CZARNA KOPA 1407 m n.p.m.
Czarna Kopa położona jest na wschodnim krańcu Czarnego Grzbietu. Porośnięta kosodrzewiną kopuła Czarnej Kopy jest wydłużona południkowo, w przeciwieństwie do Czarnego Grzbietu opadającego spod Śnieżki, który ma układ równoleżnikowy.
Czarna Kopa opada stromo w kierunku wschodnim ku Średniej Kopie, gdzie położone jest czeskie schronisko - Jelenka. Przez szczyt przebiegają szlaki czerwony i niebieski ze Śnieżki na Przełęcz Okraj.
Czarna Kopa zbudowana jest głównie łupków łuszczykowych (czes. svor). Wywodzi się stąd czeska nazwa szczytu - Svorová hora.[2] Szczyt Czarnej Kopy leży na granicy polsko-czeskiej.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
[2] Brygier Waldemar, Karkonosze polskie i czeskie. Przewodnik, Oficyna Wydawnicza Rewasz, Pruszków 2013.
TĘPY SZCZYT 1388 m n.p.m.
Tępy Szczyt położony jest pomiędzy Małym Szyszakiem na zachodzie oraz Smogornią na wschodzie. W południowe zbocza Tępego Szczytu wcina się Čertův důl, natomiast na północno-wschodnich zboczach znajduje się Kocioł Smogorni.
Wierzchołek Tępego Szczyt leży na terytorium Polski. Granica polsko-czeska przebiega na południe od szczytu. Również Główny Szlak Sudecki omija kulminację Tępego Szczytu od południa. Północnymi zboczami wytyczona jest Ścieżka nad Reglami.
Kopuła szczytowa pokryta jest gołoborzem i w znacznej części porośnięta kosodrzewiną.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
KOPA 1377 m n.p.m.
Kopa wznosi się na północno-wschodnim krańcu Równi pod Śnieżką. Wschodnie zbocza opadają stromo do Kotła Łomniczki i poprzecinane są licznymi śladami po spływach gruzowych.
Na wierzchołek Kopy nie prowadzi żaden szlak, natomiast kilkadziesiąt metrów poniżej, w kierunku zachodnim, położona jest górna stacja wyciągu krzesełkowego z Karpacza. Obok stacji wyciągu znajduje się również niewielki bar.
Stary wyciąg - Zbyszko został wybudowany w 1959 roku i był pierwszym w polskich Sudetach. Był to wyciąg jednoosobowy i pokonywał 530 metrów różnicy wzniesień. Przez wiele lat przymierzano się do modernizacji wyciągu i wreszcie w 2018 roku uruchomiono nową, czteroosobową kanapę.[2][3]
Obok górnej stacji kolei przebiega znakowana na czarno Śląska Droga z Karpacza na Śnieżkę. Z okolic Kopy roztacza się efektowny widok na położony poniżej Karpacz, Kotlinę Jeleniogórską oraz piramidę Śnieżki.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
[2] Modernizacja Kolejki Linowej na Kopę, http://www.karpacz.net/news/wiadomosci/artykul/modernizacja-kolejki-linowej-na-kope/, [dostęp: 16.09.2014].
[3] Coraz bliżej do przebudowy kolejki linowej na Kopę, http://http://www.jelonka.com/news,single,init,article,38216, [dostęp: 16.09.2014].
SZRENICA 1362 m n.p.m.
Szrenica tworzy rozległy masyw w zachodniej części Śląskiego Grzbietu. Jest on wysunięty w kierunku północnym i dominuje nad Szklarską Porębą. Na zachód od kopuły szczytowej rozciąga się Hala Szrenicka, natomiast na wschodzie leży Kocioł Szrenicki, będący rozległą niszą niwalną.
Kopulasty wierzchołek, z charakterystycznym zrównaniem szczytowym pokryty jest rumowiskiem skalnym oraz porośnięty miejscowo kosodrzewiną. W partiach szczytowych Szrenicy znajduje kilka interesujących grup skalnych, z których najbardziej znane to Końskie Łby i Trzy Świnki.
Na północnym zboczu, kilkadziesiąt metrów poniżej szczytu, znajduje się górna stacja wyciągu ze Szklarskiej Poręby Górnej. Jest to dwuosobowy wyciąg krzesełkowy, którego trasa podzielona jest na dwa odcinki.
Na szczycie Szrenicy znajduje się schronisko turystyczne należące do prywatnych właścicieli. W latach 1967 - 1992 obiekt był nieczynny z uwagi na przedłużający się remont. Dopiero po przejęciu schroniska przez nowych właścicieli nastąpiło ponowne uruchomienie obiektu.
Przez wierzchołek Szrenicy przebiega czarny szlak, który stanowi połączenie między zielonym szlakiem trawersującym północno-wschodnie zbocza, a Głównym Szlakiem Sudeckim na południu. Szlakiem tym prowadzi podejście na szczyt od górnej stacji wyciągu krzesełkowego.
Północne stoki Szrenicy poprzecinane są licznymi trasami narciarskimi, z których najtrudniejsza jest trasa zjazdowa FIS.
Szrenica stanowi doskonały punkt widokowy na rejon Kotliny Jeleniogórskiej, Gór Izerskich oraz zachodniej części Karkonoszy. Granica polsko-czeska przebiega poniżej szczytu, po południowej stronie.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze i Góry Izerskie. 1:25 000, Wydawnictwo Kartograficzne KARTA, Wydanie 2007 rok.
KAMIENNIK 1294 m n.p.m.
Kamiennik wznosi się w zachodniej części Śląskiego Grzbietu. Położony jest pomiędzy Mumlawskim Wierchem oraz Szrenicą. Wierzchołek nie jest udostępniony dla ruchu turystycznego.
Między Kamiennikiem oraz Szrenicą rozciąga się Hala Szrenicka, na której położone jest schronisko PTTK.
Kamiennik leży na granicy polsko-czeskiej. Czeska nazwa szczytu to Luboch.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
SKALNY STÓŁ 1282 m n.p.m.
Skalny Stół jest najwyższym wzniesieniem Kowarskiego Grzbietu. Wznosi się w jego zachodniej części, dominując ponad Sowią Przełęczą. Wierzchołek wieńczą skałki układające się w poziomo leżące płyty.
Skalny Stół wysunięty jest na północ względem Czarnego Grzbietu. Takie położenie sprawia, że ze szczytu rozciąga się niezwykle interesująca panorama na Czarną Kopę, Śnieżkę, Kocioł Łomniczki, Smogornię oraz Wielki Szyszak.
Przez wierzchołek przebiega niebieski szlak z Sowiej Przełęczy przez Kowarski Grzbiet na Przełęcz Okraj. Na szczyt prowadzi również żółty szlak z Kowar. Skalny Stół leży na granicy polsko-czeskiej. Jego czeska nazwa to Tabule (czes. płyta).
Bibliografia
[1] Wysokość według tabliczki informacyjnej na szczycie - 2015.
CZOŁO 1269 m n.p.m.
Czoło stanowi wschodnie zwieńczenie Kowarskiego Grzbietu. Od zachodu sąsiaduje ze Skalnym Stołem, zaś w kierunku wschodnim opada ku Przełęczy Okraj. Na północ odchodzi grzbiet z Wołową Górą.
Szczyt porasta las świerkowy, co ogranicza jego walory widokowe. Przez Czoło prowadzi niebieski szlak z Sowiej Przełęczy przez Skalny Stół na Przełęcz Okraj.
Czoło leży na granicy polsko-czeskiej. Czeska nazwa szczytu to Čelo.
Bibliografia
[1] Wysokość według tabliczki informacyjnej na szczycie - 2015.
ŁYSOCINA 1188 m n.p.m.
Łysocina jest kulminacją Grzbietu Lasockiego, który wraz z Rychorami stanowi najdalej na wschód wysuniętą część Karkonoszy. Grzbiet Lasocki biegnie prostopadle do Kowarskiego Grzbietu, rozciągając się od Przełęczy Okraj i Przełęczy Kowarskiej na północy, do Bramy Lubawskiej na południowym-wschodzie.
Grzbiet porasta odradzający się las świerkowy. Liczne zniszczenia w drzewostanie sprawiają, że okolice Łysociny stanowią niezły punkt widokowy na rejon Śnieżki, Czarnego Grzbietu oraz Kowarskiego Grzbietu. Przez szczyt przebiega zielony szlak z Przełęczy Okraj na Przełęcz Lubawską.
Łysocina leży na granicy polsko-czeskiej. Czeska nazwa szczytu to Lysečina. W pobliżu szczytu znajduje się górna stacja czeskiego wyciągu narciarskiego.
Bibliografia
[1] Wysokość według mapy: Karkonosze. 1:30 000, ExpressMap Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.